Lucas 11: 15-26

In de lezing van vandaag worden de woorden "duivel" en "Satan" negen keer genoemd. Door de hele kunstgeschiedenis heen hebben kunstenaars de duivel afgebeeld als een gehoornde demon, variërend van een monsterlijke verschijning tot een rood wezen met een driehoekig eindigende staart, of zelfs als een kleermaker in nazi-uniform. Wat wel interessant is, is dat in de vroegere afbeeldingen van Satan, zeg in de 15e eeuw, zijn beeld er een is van een beestachtige, onmenselijke demon. Maar met het verstrijken van de eeuwen begonnen kunstenaars de personificatie van het kwaad af te beelden als, nou ja, een van ons, in menselijke vorm. Hoe is het beeld van Satan geëvolueerd van dat van een geitachtige demon tot iemand die er volledig menselijk uitziet? Neem bijvoorbeeld de literatuur: Dante beschrijft de duivel als het wezen dat zich in de binnenste cirkel van de hel bevindt; als een gehoornde, beestachtige, harige figuur. Dit verandert in de 19e eeuw. In plaats van de duivel af te beelden als iemand om heel bang voor te zijn en als een gruwelijke figuur, beelden kunstenaars hem over het algemeen af als iemand van ons, maar dan heel sluw, sluw, bedrieglijk, verdraaid enz... Als de duivel zijn werk wil doen, wil hij ons niet bang maken, maar ziet hij er liever uit als een van ons en gebruikt hij zijn krachten van bedrieglijke overreding. Dus in zekere zin is het inderdaad een correctere manier, denk ik, om de duivel voor te stellen.

Hoewel het beeld van Satan als een gehoornde, rode figuur in de populaire verbeelding van vandaag blijft bestaan, geven hedendaagse kunstenaars de duivel weer met de meest menselijke gelijkenissen tot op heden. Dit schilderij van Basquiat is vrij ongewoon, omdat het wel de twee hoorns gebruikt, waardoor het een brug slaat tussen een zeer traditionele afbeelding en een hedendaagse kijk op het onderwerp. Zijn kunst richtte zich op dichotomieën als rijkdom versus armoede, integratie versus segregatie, en innerlijke versus uiterlijke ervaring, en zoals hier: goed versus kwaad. De figuur van de duivel (die als een zelfportret wordt beschouwd) wordt afgebeeld te midden van een chaos van penseelstreken, losse druppels en verfspatten. Ja, helaas vocht Basquiat, een enorm talent in New York in de jaren tachtig, tegen zijn eigen demonen, en stierf hij helaas op 27-jarige leeftijd. Dit schilderij werd door Christie's verkocht voor maar liefst $57 miljoen!

Jezus vertelt ons in onze evangelielezing dat het goede zal zegevieren over het kwade... welke vorm dit kwaad ook mag aannemen, of hoe de duivel zich ook mag voordoen als...