Lucas 2:33-35

Stabat mater dolorósa
Aan het kruis haar station houden,

juxta Crucem lacrimósa,
Stond de treurende moeder te huilen,

dum pendébat Fílius.
Dicht bij Jezus tot het laatst.

Cuius ánimam geméntem,
Door haar hart, zijn verdriet delend,

contristátam et doléntem
Al zijn bittere angsten dragend,

pertransívit gládius.
Nu is het zwaard eindelijk gepasseerd.

Klik hier om de video te bekijken  -- vanaf het begin tot 7:35

Het Stabat Mater is een van de grote devotiegebeden, waarin wordt onderzocht hoe het voor Maria was om aan de voet van het kruis te staan terwijl haar Zoon stierf. Het is niet verwonderlijk dat zoveel componisten van kerkmuziek zich tot deze tekst aangetrokken voelden, omdat het de devotie tot Onze-Lieve-Vrouw combineert met de devotie tot het Kruis - twee grote inspiratiebronnen voor christelijke musici. Joseph Haydn componeerde deze muziek in 1767, kort nadat hij directeur muziek, of kapelmeester, was geworden van prins Nicholas Esterházy in zijn grote paleis midden op het Hongaarse platteland. De dood van Haydns voorganger in 1766 stelde hem in staat om opnieuw gewijde muziek te componeren, zoals hij in zijn jeugd had gedaan, en het Stabat Mater was een van de eerste vruchten van deze nieuw gevonden vrijheid.

De droevige aard van de tekst was een uitnodiging om de rijke expressieve mogelijkheden van de kleine toonsoorten te verkennen, wat Haydn met groot effect doet. De lange tekst is verdeeld in 13 afzonderlijke delen, met in totaal meer dan een uur muziek. We horen alleen het eerste deel, een zetting voor tenor solo, koor en orkest van de eerste twee strofen van het gedicht.

Pertransivit gladius, het zwaard heeft het doorboord. Met deze woorden, door Haydn gezet aan het slot van het eerste deel, herinnert de 13e-eeuwse auteur aan de profetie van Simeon dat een zwaard Maria's ziel zou doorboren. Als we haar zien staan aan de voet van het kruis, begrijpen we hoe de profetie in vervulling is gegaan. Als we ons in gebed tot Maria, onze moeder, wenden, weten we dat zij ons lijden begrijpt, omdat zij zelf zoveel geleden heeft. En we worden vervuld met hoop als we bedenken hoe haar verdriet in vreugde werd omgezet toen haar Zoon opstond uit de dood.

Overdenking geschreven door Monseigneur Philip Whitmore. Hij is de pastoor van St James' Church, Spanish Place, in het centrum van Londen. Daarvoor woonde hij meer dan 20 jaar in Rome, waar hij eerst in het Vaticaan werkte en daarna als rector van het Venerable English College. Voordat hij priester werd, was hij muziekhistoricus aan het Magdalen College in Oxford..